Cân nhắc (62) của Quy định về Thị trường tài sản tiền mã hoá (MiCA) đóng vai trò trọng yếu trong việc xác lập phạm vi can thiệp của Ngân hàng Trung ương đối với các token tham chiếu tài sản (asset-referenced tokens – ART). Đây là một điểm nhấn quan trọng trong hệ thống bảo vệ chủ quyền tiền tệ và ổn định tài chính của Liên minh châu Âu.

1. Nội dung gốc của Cân nhắc (62)

“Khi token tham chiếu tài sản gây nguy cơ nghiêm trọng cho hoạt động hệ thống thanh toán, truyền dẫn chính sách tiền tệ hoặc chủ quyền tiền tệ, ngân hàng trung ương có thể yêu cầu cơ quan có thẩm quyền thu hồi giấy phép tổ chức phát hành token đó. Nếu token gây nguy cơ ở mức thấp hơn, ngân hàng trung ương có thể yêu cầu giới hạn số lượng phát hành hoặc áp dụng giá trị danh nghĩa tối thiểu.”

2. Phân tích pháp lý và kỹ thuật

2.1. Token tham chiếu tài sản là gì?

Đây là loại token được gắn với một hoặc nhiều tài sản thực (fiat, hàng hoá, crypto…), nhằm duy trì ổn định giá trị. Ví dụ: token được bảo chứng bằng đồng EUR, vàng hoặc rổ tiền tệ. Do tính chất “gần giống tiền”, ART có khả năng trở thành phương tiện thanh toán thay thế, từ đó gây tác động đến hệ thống tài chính – tiền tệ truyền thống.

2.2. Ba loại rủi ro chính được đề cập

• Rủi ro với hệ thống thanh toán: Token ART nếu được sử dụng rộng rãi có thể làm lệch dòng thanh toán chính thức, gây mất cân bằng thanh khoản và làm tăng chi phí giám sát hệ thống.
• Rủi ro với chính sách tiền tệ: Việc phát hành và lưu hành ART ngoài kiểm soát có thể làm yếu đi hiệu lực của các công cụ điều tiết như lãi suất, tỷ giá, dự trữ bắt buộc.
• Rủi ro chủ quyền tiền tệ: Nếu một token ART gắn với ngoại tệ (ví dụ USD) trở thành phương tiện thanh toán phổ biến tại quốc gia dùng đồng tiền riêng (như EUR), chủ quyền tiền tệ có thể bị đe doạ nghiêm trọng.

2.3. Vai trò đặc biệt của Ngân hàng Trung ương

Theo MiCA, Ngân hàng Trung ương không trực tiếp cấp phép hay đình chỉ hoạt động phát hành token, nhưng có quyền yêu cầu cơ quan có thẩm quyền (ESMA hoặc cơ quan quốc gia) thực hiện một trong các biện pháp sau:

1. Thu hồi giấy phép của tổ chức phát hành token – áp dụng khi rủi ro ở mức nghiêm trọng.
2. Giới hạn số lượng token được phát hành.
3. Áp dụng mức giá trị danh nghĩa tối thiểu để hạn chế khả năng lưu thông tự do.

Đây là một cơ chế “can thiệp mềm nhưng quyết liệt”, cho phép Ngân hàng Trung ương giữ vai trò bảo vệ sự ổn định của đồng tiền quốc gia/khu vực mà không trực tiếp tham gia điều hành thị trường tiền mã hoá.

3. Hệ quả đối với nhà phát hành token

Những tổ chức phát hành ART – đặc biệt là loại token phục vụ thanh toán xuyên biên giới hoặc có lượng người dùng lớn – cần đánh giá rủi ro theo tiêu chí “tiền tệ học”, bên cạnh yếu tố công nghệ. Việc thiết kế mô hình kinh doanh và chính sách phát hành cần đảm bảo:

• Tính minh bạch về tài sản bảo chứng
• Tính ổn định và giới hạn khả năng gây hiệu ứng lan truyền
• Tương thích với chính sách tiền tệ tại các quốc gia lưu hành

4. Kiến nghị áp dụng cho Việt Nam

Trong tương lai, nếu Việt Nam ban hành luật về tài sản mã hoá, nên tham khảo mô hình MiCA để thiết kế quy chế kiểm soát chặt chẽ với token có giá trị ổn định (stablecoins). Ngân hàng Nhà nước Việt Nam nên được trao quyền đánh giá và kiến nghị hạn chế phát hành token có khả năng ảnh hưởng đến đồng VND, tương tự như quyền của ECB trong MiCA.

Bài viết thuộc bản quyền của Luật sư Vũ Ngọc Dũng – Giám đốc Công ty Luật TNHH 911.
Mọi trích dẫn vui lòng ghi rõ nguồn “Công ty Luật 911 – www.luatsu911.vn”