Nguyên tắc 97 của MiCA – Điều chỉnh các sản phẩm phái sinh tài sản mã hóa theo quy định chống lạm dụng thị trường tài chính
📘 Trích dẫn nguyên bản tiếng Anh (Recital 97 – MiCA)
(97) Derivatives that qualify as financial instruments under Directive 2014/65/EU, the underlying assets of which are crypto-assets, should be subject to Regulation (EU) No 596/2014 when traded on a trading venue. The crypto-assets falling within the scope of this Regulation that are the underlying assets of those derivatives should also be subject to market abuse requirements.
📘 Bản dịch tiếng Việt chính xác
(97) Các sản phẩm phái sinh được phân loại là công cụ tài chính theo Chỉ thị 2014/65/EU (MiFID II), mà trong đó tài sản cơ sở là tài sản mã hóa, phải tuân thủ Quy định (EU) số 596/2014 về lạm dụng thị trường khi được giao dịch trên các sàn giao dịch có tổ chức. Các tài sản mã hóa – nếu thuộc phạm vi điều chỉnh của Quy định này và là tài sản cơ sở của các công cụ phái sinh đó – cũng phải chịu sự điều chỉnh bởi các quy định về chống lạm dụng thị trường.
📘 Tóm lược học thuật
Các phái sinh tài sản mã hóa – nếu đủ điều kiện là công cụ tài chính theo MiFID II – sẽ bị điều chỉnh bởi quy định chống lạm dụng thị trường (Regulation 596/2014) khi giao dịch tại sàn tập trung. Đồng thời, token cơ sở cũng chịu trách nhiệm tuân thủ các quy tắc về minh bạch và công bố thông tin như một phần của chuỗi giá trị tài chính.
📚 Phân tích pháp lý chuyên sâu – Luật sư Vũ Ngọc Dũng, Công ty Luật 911
1. Phân biệt giữa MiCA và MiFID II trong giao dịch crypto
| Tiêu chí | MiCA | MiFID II |
|---|---|---|
| Điều chỉnh token | ✅ Có | ❌ Không nếu không phải chứng khoán |
| Điều chỉnh phái sinh token | ❌ Không trực tiếp | ✅ Có nếu đáp ứng định nghĩa công cụ tài chính |
→ Khi một token trở thành tài sản cơ sở cho hợp đồng phái sinh, thì các hợp đồng đó có thể rơi vào phạm vi MiFID II (như CFD, future, option), chứ không còn đơn thuần là tài sản mã hóa phi tập trung nữa.
2. Trường hợp thực tế phải áp dụng cả MiCA và 596/2014
MiCA không điều chỉnh phái sinh, nhưng Recital 97 nhấn mạnh: nếu công cụ phái sinh có tài sản cơ sở là crypto, thì:
-
Công cụ phái sinh phải tuân thủ MiFID II và MAR (Market Abuse Regulation 596/2014);
-
Crypto underlying (tài sản mã hóa làm nền tảng) cũng phải chịu quy định chống lạm dụng thị trường.
📌 Ví dụ minh họa:
-
✅ Một sàn tài chính châu Âu phát hành Bitcoin Options giao dịch trên nền tảng tổ chức → bị điều chỉnh bởi MiFID II & MAR;
-
✅ Token Bitcoin là underlying asset → phải đảm bảo thông tin minh bạch, không giao dịch nội gián, không thao túng.
3. Ảnh hưởng đến doanh nghiệp phát hành và sàn giao dịch
Doanh nghiệp phát hành token:
-
Nếu biết token của mình đang được dùng làm tài sản cơ sở của phái sinh, phải:
-
Công bố minh bạch thông tin kỹ thuật;
-
Tránh để xảy ra hành vi rò rỉ thông tin (insider);
-
Phối hợp cung cấp thông tin với các sàn.
-
Sàn giao dịch:
-
Nếu cung cấp phái sinh dựa trên crypto (ex: perpetual contract), cần:
-
Đánh giá liệu sản phẩm có rơi vào định nghĩa công cụ tài chính không;
-
Nếu có, phải xin phép theo MiFID II;
-
Đồng thời áp dụng quy tắc MAR, đặc biệt về giám sát giao dịch bất thường, thông tin nội bộ.
-
4. Khuyến nghị cho Việt Nam
Hiện nay:
-
Luật Chứng khoán chưa có khung điều chỉnh rõ phái sinh tài sản số;
-
Không có quy định chống lạm dụng thị trường trong thị trường crypto.
👉 Cần nghiên cứu xây dựng quy định tương tự MiCA + MAR cho các trường hợp sau:
-
Giao dịch token trên sàn có tổ chức;
-
Phái sinh dựa trên tài sản số (CFD, future, option);
-
Cơ chế xử lý giao dịch nội gián và thao túng thông qua mạng xã hội hoặc thông tin kỹ thuật.
✅ Kết luận
Nguyên tắc 97 của MiCA cho thấy một cách tiếp cận phối hợp giữa luật về tài sản mã hóa (MiCA) và luật chứng khoán tài chính truyền thống (MiFID II, MAR).
Đây là mô hình hợp nhất cần thiết để bảo vệ nhà đầu tư và đảm bảo không có “vùng xám pháp lý” giữa tài sản số và các sản phẩm phái sinh tài chính.
📌 Phân tích thuộc bản quyền của Luật sư Vũ Ngọc Dũng – Công ty Luật 911
Đơn vị tư vấn phát hành tài sản số, thiết lập sàn giao dịch, quản trị rủi ro và tuân thủ MiCA – tại EU, Singapore, Mỹ.
Vui lòng không sao chép nếu chưa được cho phép bằng văn bản. Khi trích dẫn, bắt buộc ghi rõ: “Nguồn: Luật sư Vũ Ngọc Dũng – Công ty Luật 911”
