Hiện tại pháp luật Việt Nam KHÔNG có một định nghĩa chính thức trong Luật Doanh nghiệp về “tập đoàn kinh tế”.
Tuy nhiên, theo thực tiễn và các văn bản liên quan như Nghị định số 69/2014/NĐ-CP (về tập đoàn kinh tế nhà nước – đã hết hiệu lực), và theo quy định hành chính trong mô hình doanh nghiệp, thì:
“Tập đoàn” là một tổ hợp gồm công ty mẹ – các công ty con – công ty liên kết – chi nhánh, hoạt động trong cùng lĩnh vực hoặc lĩnh vực bổ trợ, có mối quan hệ sở hữu, kiểm soát và chia sẻ chiến lược.”
Trong thực tiễn quốc tế (ví dụ theo IFRS hoặc OECD), tập đoàn được hình thành khi:
-
Có một công ty mẹ nắm giữ quyền kiểm soát, và
-
Có các công ty con/chi nhánh/liên kết được tổ chức dưới một cơ cấu nhất định, có thể báo cáo tài chính hợp nhất.
📌 Doanh nghiệp tại Việt Nam được quyền tự đặt tên là “Tập đoàn XYZ”, nếu cấu trúc tổ chức thể hiện rõ công ty mẹ – công ty con, nhưng:
-
Tên gọi “Tập đoàn” không có giá trị pháp lý đặc biệt, chỉ là tên thương mại – tên giao dịch.
-
Muốn đăng ký tên này cần đáp ứng quy định về không trùng – không gây nhầm lẫn – không xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ (theo Điều 42, Nghị định 01/2021/NĐ-CP).
Doanh nghiệp muốn trở thành Tập đoàn cần làm gì?
A. Về cấu trúc pháp lý:
-
Thành lập công ty mẹ (có thể là cổ phần hoặc TNHH một thành viên).
-
Công ty mẹ góp vốn hoặc mua cổ phần chi phối (trên 50%) tại các công ty khác để trở thành công ty con.
-
Thiết lập quan hệ đầu tư – quản trị – kiểm soát với các công ty con (nội quy, quy chế, hợp đồng điều hành).
-
Có thể hình thành công ty liên kết (sở hữu từ 20% – dưới 50%).
B. Về quản trị:
-
Xây dựng mô hình Hội đồng quản trị cấp Tập đoàn hoặc Ban điều hành hợp nhất, có quy chế hoạt động xuyên suốt.
-
Thiết lập hệ thống báo cáo tài chính hợp nhất (nếu áp dụng theo chuẩn mực kế toán quốc tế – IFRS).
C. Về đăng ký tên “Tập đoàn”:
-
Gửi hồ sơ đăng ký tên qua Cổng thông tin quốc gia về đăng ký doanh nghiệp.
-
Kèm theo sơ đồ tổ chức, văn bản giải trình lý do dùng tên “Tập đoàn” nếu được yêu cầu bởi Phòng Đăng ký kinh doanh.
📌 Lưu ý cần hiểu
-
Không có tư cách pháp nhân riêng cho “Tập đoàn” – chỉ là cấu trúc điều hành và tên thương mại.
-
Một số doanh nghiệp có thể sử dụng tên “Tập đoàn” nhưng vẫn chỉ đăng ký là công ty cổ phần hoặc TNHH.
-
Muốn trở thành tập đoàn có yếu tố đầu tư nước ngoài, cần đáp ứng các điều kiện về tỷ lệ sở hữu, ngành nghề đầu tư theo Luật Đầu tư 2020 và Luật Doanh nghiệp 2020.
