Các luật trên thế giới khuyến khích kinh tế tư nhân: Hướng đi pháp lý cho tăng trưởng bền vững
Kinh tế tư nhân đang ngày càng chứng minh vai trò trung tâm trong phát triển kinh tế hiện đại. Trên thế giới, nhiều quốc gia đã thiết lập các đạo luật chuyên biệt nhằm khuyến khích khu vực tư nhân, tạo nền tảng pháp lý vững chắc để doanh nghiệp phát triển và đóng góp vào sự thịnh vượng quốc gia.
1. Kinh tế tư nhân – động lực không thể thiếu
Khu vực kinh tế tư nhân đóng góp trung bình hơn 60% GDP toàn cầu, tạo ra hơn 80% việc làm tại các nền kinh tế phát triển và mới nổi. Trong bối cảnh toàn cầu hóa, cạnh tranh và chuyển đổi số, chính phủ các nước nhận ra rằng: muốn tăng trưởng bền vững thì phải dựa vào động lực thị trường – trong đó doanh nghiệp tư nhân là hạt nhân.
Để đảm bảo động lực đó phát triển hiệu quả, luật pháp không chỉ điều chỉnh mà còn dẫn dắt, tạo điều kiện và bảo vệ khu vực tư nhân.
2. Các đạo luật nổi bật trên thế giới thúc đẩy khu vực tư nhân
🇺🇸 Hoa Kỳ: Đạo luật Doanh nghiệp Nhỏ (Small Business Act)
Thông qua năm 1953, đạo luật này thành lập Cục Doanh nghiệp Nhỏ Hoa Kỳ (SBA) – một cơ quan liên bang có nhiệm vụ hỗ trợ tài chính, tư vấn pháp lý, và thúc đẩy đấu thầu công cho các doanh nghiệp nhỏ. SBA hiện đang bảo lãnh khoảng 20-30 tỷ USD vốn vay mỗi năm.
Ngoài ra, Đạo luật Việc làm và Cắt giảm Thuế 2017 (Tax Cuts and Jobs Act) đã giảm thuế doanh nghiệp xuống 21%, tạo động lực lớn cho doanh nghiệp đầu tư trở lại.
🇬🇧 Vương quốc Anh: Luật Công ty (Companies Act 2006)
Đây là bộ luật doanh nghiệp hiện đại và toàn diện nhất châu Âu, tạo khuôn khổ đơn giản cho doanh nghiệp nhỏ và vừa (SMEs) đăng ký hoạt động. Chính phủ Anh còn thực hiện chính sách Start-Up Loans, cung cấp các khoản vay ưu đãi cho các doanh nghiệp tư nhân mới khởi nghiệp, cùng các khóa đào tạo đi kèm.
🇩🇪 Đức: Luật Thúc đẩy Doanh nghiệp Nhỏ và Khởi nghiệp (Mittelstand)
Đức bảo vệ khối doanh nghiệp tư nhân vừa và nhỏ – gọi là Mittelstand – bằng cách kết hợp nhiều đạo luật:
- Luật Ưu tiên SMEs trong đấu thầu công.
- Luật Bảo lãnh tín dụng bởi KfW Bank (ngân hàng phát triển thuộc nhà nước).
- Các ưu đãi thuế và chương trình đào tạo kỹ năng cho thế hệ kế nghiệp.
🇰🇷 Hàn Quốc: Luật Khung về Doanh nghiệp Nhỏ và Vừa
Luật quy định rõ trách nhiệm của nhà nước trong việc hỗ trợ SMEs phát triển độc lập và sáng tạo, bao gồm:
- Quỹ bảo lãnh tín dụng KODIT do chính phủ bảo lãnh.
- Luật Khuyến khích Đổi mới Công nghệ cho SMEs.
- Luật Bảo vệ Doanh nghiệp Vi mô.
Chính phủ Hàn Quốc hỗ trợ khu vực tư nhân qua nhiều hình thức như ưu đãi thuế, bảo lãnh vay vốn, hỗ trợ xuất khẩu và công nghệ.
🇸🇬 Singapore: Luật Doanh nghiệp và Đầu tư linh hoạt
Singapore không ban hành một đạo luật duy nhất cho SMEs, nhưng lại thiết lập hàng loạt chương trình pháp lý hỗ trợ, bao gồm:
- Global Investor Program: Cho phép nhà đầu tư tư nhân được cư trú và miễn giảm thuế.
- Khung pháp lý cho Quỹ đầu tư dài hạn (LIF): Khuyến khích đầu tư cá nhân vào thị trường vốn tư nhân.
- Chính sách hỗ trợ khởi nghiệp với mức tài trợ khởi nghiệp từ 30.000 – 100.000 SGD cho dự án đổi mới.
3. Việt Nam: Hướng đi từ Nghị quyết 68-NQ/TW
Nghị quyết số 68-NQ/TW ngày 4/5/2025 đã xác định rõ: “Phát triển mạnh mẽ kinh tế tư nhân thực sự trở thành một động lực quan trọng của nền kinh tế quốc dân”. Đây là bước chuyển chiến lược về tư duy thể chế.
Để hiện thực hóa điều này, Việt Nam cần:
- Luật hóa các chương trình hỗ trợ vốn, bảo lãnh tín dụng và đổi mới công nghệ như Hàn Quốc và Đức.
- Đơn giản hóa thủ tục đăng ký kinh doanh, đầu tư như Anh.
- Mở rộng các ưu đãi thuế và chính sách minh bạch cho khu vực đầu tư tư nhân như Hoa Kỳ và Singapore.
Kết luận
Pháp luật đóng vai trò nền móng để khu vực tư nhân phát triển bền vững, đóng góp thực chất vào nền kinh tế. Các quốc gia thành công đều coi trọng việc xây dựng môi trường pháp lý thuận lợi, hỗ trợ tài chính công bằng, và bảo vệ quyền lợi chính đáng của doanh nghiệp tư nhân.
Việt Nam, trong bối cảnh hiện nay, có cơ hội lớn để học hỏi từ các mô hình pháp luật tiên tiến, từ đó kiến tạo hệ sinh thái pháp lý giúp kinh tế tư nhân bứt phá và vươn ra toàn cầu.
